هدف: چشم‌انداز صفر بر اساس این ایده استوار است که هیچ‌کس نباید در حوادث رانندگی جان خود را از دست بدهد یا دچار آسیب جدی شود. هدف این است که تعداد مرگ و میر و صدمات شدید ناشی از تصادفات رانندگی به صفر برسد.
چشم‌انداز: این طرح به دنبال ایجاد سیستمی است که در آن ایمنی جاده‌ها و ترافیک به عنوان اولویت اصلی مطرح شود. در این سیستم، تمامی بخش‌های جامعه از جمله رانندگان، عابران پیاده، دوچرخه‌سواران، و همچنین مسئولان زیرساخت‌های جاده‌ای و خودرو سازان به همکاری و همفکری می‌پردازند تا شرایطی فراهم شود که احتمال بروز تصادفات کاهش یابد و در صورت وقوع تصادف، عواقب آن تا حد امکان محدود شود.
مسئولیت: در چشم‌انداز صفر، مسئولیت امنیت جاده‌ها به صورت مشترک بین کاربران جاده و طراحان زیرساخت تقسیم شده است. تمرکز بر روی ایجاد زیرساخت‌ها و وسایل نقلیه‌ای است که اشتباهات انسانی را پوشش داده و از تبدیل آن‌ها به تصادف‌های جدی جلوگیری کند.
این دیدگاه بر این باور است که انسان‌ها ممکن است اشتباه کنند، اما سیستم ترافیکی باید طوری طراحی شود که این اشتباهات به بروز مرگ یا آسیب‌های جدی منجر نشوند.
تاریخچه و اقدامات نولویژن (چشم‌انداز صفر) در سوئد
تاریخچه نولویژن در سوئد:
چشم‌انداز صفر (Vision Zero) برای اولین بار در سال ۱۹۹۷ توسط پارلمان سوئد تصویب شد و یکی از پیشروترین و تاثیرگذارترین طرح‌های ایمنی جاده‌ای در جهان به شمار می‌آید. این سیاست به عنوان یک رویکرد جدید به ایمنی ترافیک مطرح شد و هدف آن کاهش تعداد تلفات و جراحات جدی در تصادفات جاده‌ای به صفر بود.
قبل از سال ۱۹۹۷، سیاست‌های ترافیکی در سوئد بیشتر بر بهبود رفتار رانندگان و کاهش اشتباهات انسانی متمرکز بود. اما با تصویب نولویژن، سوئد این رویکرد را تغییر داد و به جای تمرکز صرف بر رفتار راننده، به طراحی زیرساخت‌های ایمن و خودرویی ایمن برای جلوگیری از تصادفات مرگبار یا کاهش شدت آن‌ها توجه کرد.
اقدامات در راستای چشم‌انداز صفر:
برای دستیابی به هدف چشم‌انداز صفر، اقدامات متعددی از زمان آغاز این طرح در سوئد انجام شده است. برخی از مهم‌ترین اقدامات عبارتند از:
- طراحی ایمن جاده‌ها: جاده‌ها و زیرساخت‌های حمل و نقل در سوئد با در نظر گرفتن کاهش اشتباهات انسانی و عواقب آن‌ها طراحی می‌شوند. اقداماتی مانند جداسازی خطوط رانندگی با مانع‌های فیزیکی، استفاده از روت‌کارهای (دایره‌های ترافیکی) به جای تقاطع‌ها، و کاهش سرعت در مناطق شهری انجام شده است. این تغییرات به منظور کاهش سرعت و جلوگیری از برخوردهای شدید صورت گرفته است.
- محدودیت سرعت: در بسیاری از جاده‌ها و خیابان‌های سوئد، محدودیت سرعت کاهش یافته است. این اقدام به ویژه در مناطق مسکونی و مدارس اجرا شده تا امنیت عابران پیاده، دوچرخه‌سواران و رانندگان بیشتر تضمین شود. کاهش سرعت تأثیر مستقیم بر کاهش شدت تصادفات و احتمال وقوع تلفات دارد.
- بهبود ایمنی خودروها: خودروسازان در سوئد با رعایت استانداردهای بالای ایمنی خودرو، به کاهش میزان تلفات و آسیب‌های جدی کمک کرده‌اند. خودروها با تجهیزات جدید مانند سیستم‌های ترمز اضطراری، کنترل استحکام بدنه و تجهیزات جلوگیری از برخورد عرضه می‌شوند.
- اقدامات پیشگیرانه: در کنار طراحی جاده‌ها و خودروهای ایمن، دولت سوئد برنامه‌های گسترده‌ای برای ارتقای فرهنگ رانندگی و آموزش عمومی اجرا کرده است. این برنامه‌ها شامل کمپین‌های تبلیغاتی، آموزش رانندگی و استفاده از تکنولوژی‌هایی است که رانندگان را از خطرات مطلع می‌سازند و رفتارهای خطرناک را کاهش می‌دهند.
- بهبود ایمنی عابران پیاده و دوچرخه‌سواران: در طرح چشم‌انداز صفر، توجه ویژه‌ای به ایمنی کاربران آسیب‌پذیر جاده‌ها مانند عابران پیاده و دوچرخه‌سواران شده است. احداث مسیرهای جداگانه برای دوچرخه‌سواران و ساخت گذرگاه‌های ایمن برای عابران پیاده از جمله این اقدامات است.
- نظارت و ارزیابی مداوم: دولت سوئد به طور منظم میزان تلفات جاده‌ای را ارزیابی کرده و روندها را تجزیه و تحلیل می‌کند. هر ساله نتایج بهبود ایمنی ترافیک مورد بررسی قرار گرفته و در صورت نیاز، تغییرات در استراتژی‌ها و اقدامات انجام می‌شود.
- مقررات سخت‌گیرانه‌تر: قوانین سخت‌گیرانه‌تری در خصوص رانندگی تحت تاثیر الکل و مواد مخدر به اجرا درآمده است. همچنین استفاده از کمربند ایمنی برای تمامی سرنشینان خودرو الزامی شده و تخلفات مربوط به سرعت غیرمجاز و عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی با مجازات‌های سنگین‌تری مواجه هستند.
نتایج و دستاوردها:
از زمان اجرای نولویژن در سوئد، تعداد تلفات جاده‌ای به شکل چشمگیری کاهش یافته است. برای مثال، در سال ۱۹۹۷ (زمان تصویب قانون نولویژن) تعداد تلفات جاده‌ای در سوئد بیش از ۵۰۰ نفر بود، اما در سال‌های اخیر این تعداد به حدود ۲۵۰ نفر کاهش یافته است. همچنین، تعداد جراحات جدی در تصادفات رانندگی به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است.
نقش نولویژن در جهان:
سیاست چشم‌انداز صفر سوئد به عنوان یک الگوی موفق در سطح جهانی شناخته شده است و بسیاری از کشورها از این طرح الهام گرفته‌اند و برنامه‌های مشابهی برای ایمنی جاده‌ای تدوین کرده‌اند. این دیدگاه بر این اصل استوار است که مرگ و میر در جاده‌ها غیرقابل قبول است و باید تمامی تلاش‌ها برای جلوگیری از آن صورت گیرد.
نولویژن از یک رویکرد چندجانبه پیروی می‌کند که نه تنها به رانندگان، بلکه به تمامی عوامل موثر بر ترافیک، از جمله طراحی جاده‌ها، فناوری‌های خودرویی، و سیاست‌های دولتی توجه دارد.